Cũng như bất cứ địa danh nổi tiếng nào khác, Hà Nội có Phố cổ Hà Nội, Hội An – Phố cổ Hội An… Nơi rẻo cao nguyên đá Đồng Văn, có một điểm nhấn ấn tượng mang tên Phố cổ Đồng Văn. Vẻ đẹp vốn có tự nhiên quyện với nét đẹp trong nền văn hóa truyền thống đa sắc màu, Phố Cổ Đồng Văn dễ dàng tạo nét độc đáo, ấn tượng riêng, hấp dẫn du khách. Làm say mê triệu triệu trái tim lữ khách, những người đam mê khám phá văn hóa, nghệ thuật dân tộc!
Được bao bọc bởi bốn bề núi đá, cao nguyên rộng lớn…khu Phố Cổ Đồng Văn thuộc thị trấn Đồng Văn, huyện Đồng Văn, Hà Giang. Nơi đây có lịch sử kéo dài cả trăm năm, tiêu biểu cho lịch sử phát triển kiến trúc, văn hóa cộng đồng. Không quá rộng lớn, cũng không quy tụ quá đông cộng đồng cư dân, khu phố chỉ vỏn vẹn 40 nóc nhà. Nếp từng nếp nhà nằm dài, xếp nép vào nhau. Tìm hiểu những nếp nhà đơn sơ mang đến cả một kho tri thức, hiểu biết cùng những giá trị vô giá.
Những ngôi nhà nằm trong khu Phố Cổ này có tuổi thọ lên đến cả hàng trăm năm, thậm chí có những nóc nhà cá biệt lên đến cả gần hai thiên niên kỷ. Ngược dòng lịch sử, những năm đầu thế kỷ 20, đó là thời kỳ những nóc nhà đầu tiên khu Phố Cổ bắt đầu được thai nghén và hình thành! Thuở sơ khai, ban đầu chỉ có một vào gia đình tộc người Tày, Mông, Hoa sinh sống. Lâu dần theo thời gian, nơi đây có thêm nhiều cư dân các vùng khác tìm đến đây để an cư lập nghiệp. Lịch sử phát triển khu Phố Cổ Đồng Văn như một giai thoại lịch sử vẻ vang. Từng trang, từng trang…lật giở giúp ta khám phá bao điều kỳ diệu, thật không giống với bất cứ đâu.
Cho đến hiện nay, vẫn còn nhiều dấu tích đậm nét cổ xưa: đó là ngôi nhà mái ngói âm dương, những chiếc đồng nhỏ xinh, treo cao tít… tất cả đều được phủ lớp bụi, sương gió thời gian. Màu nâu xám của các thành vách nhà cổ quyện với sắc xanh sậm của rừng già, thêm chút ấm áp của những sợi nắng đầu đông…mang đến cảm giác yên bình, hoài niệm đến lạ kỳ!
Nhận xét một cách khách quan, tổng thể, khu phố cổ in đậm dấu ấn kiến trúc tinh hoa của từng tộc người. Đồng bào nơi đây đã dồn hết tinh lực, sức sáng tạo, nhiệt huyết mà chạm khắc mà dựng xây lên hình hài Phố Cổ rẻo cao. Theo thời gian, những dấu tích ấy không những không mất đi, không phai tàn, trái lại càng tôn lên những giá trị quý báu, đáng trân trọng. Và trở thành nét riêng, khu biệt, bản sắc nơi đây!
Muốn cảm nhận trọn vẹn nét đẹp, sự đa dạng trong cảnh sắc thiên nhiên và văn hóa Phố Cổ Đồng Văn, tốt nhất bạn nên ghé đến vào những ngày chớm đông (khoảng tháng 10, 11). Thời điểm này ghé đến, su khách không những được tận hưởng giá trị văn hóa truyền thống mà còn được chiêm ngưỡng từng thảm hoa tam giác mạch bung nở, khoe sắc trên các sườn đồi, dãy núi xung quanh. Đặc biệt, còn được hòa mình trong ẩm thực phong phú, lễ hội hoa tam giác mạch đa sắc màu, các lễ hội truyền thống!
